2.43 Nam in qua re
publica est unus aliquis perpetua potestate, praesertim regia, quamvis in ea sit et senatus, ut tum fuit
Romae, cum erant reges, ut Spartae Lycurgi legibus,
et ut sit aliquod etiam populi ius, ut fuit
apud nostros reges, tamen illud excellit regium nomen,
neque potest eius modi res publica non regnum et
esse et vocari. Ea autem forma civitatis mutabilis maxime est hanc ob causam, quod unius vitio praecipitata in perniciosissimam partem facillime decidit. Nam
ipsum regale genus civitatis non modo non est reprehendendum, sed haud scio an reliquis simplicibus longe anteponendum, si ullum probarem simplex rei publicae genus, sed ita, quoad statum suum
retinet. Is est autem status, ut unius perpetua potestate et iustitia omnique sapientia regatur salus et
aequabilitas et otium civium. Desunt omnino ei populo multa, qui sub rege est, in primisque libertas,
quae non in eo est, ut iusto utamur domino, sed ut
nullo
ch. 24
2.44 ferebant. Etenim illi iniusto domino atque
acerbo aliquam diu in rebus gerundis prospera fortuna
-- --
comitata est. Nam et omne Latium bello devicit et
Suessam Pometiam, urbem opulentam refertamque,
cepit et maxima auri argentique praeda locupletatus
votum patris Capitolii aedificatione persolvit et colonias deduxit et institutis eorum, a quibus ortus erat,
dona magnifica quasi libamenta praedarum
Delphos ad Apollinem misit.
ch. 25
2.45
Hic ille iam vertetur orbis, cuius naturalem motum atque circuitum a primo discite adgnoscere. Id
enim est caput civilis prudentiae, in qua omnis haec
nostra versatur oratio, videre itinera flexusque rerum
publicarum, ut, cum sciatis, quo quaeque res inclinet,
retinere aut ante possitis occurrere. Nam rex ille,
de quo loquor, primum optimi regis caede maculatus
integra mente non erat, et cum metueret ipse poenam
sceleris sui summam, metui se volebat; deinde victoriis divitiisque subnixus exultabat insolentia neque
suos mores regere poterat neque suorum libidines.
